به گزارش پایگاه خبری «عصر سفر» به نقل از دنیای اقتصاد، در رتبه‌بندی اعتبار جهانی پاسپورت‌ها، گذرنامه‌های صادر شده توسط 199 کشور برای ورود به 227 مقصد گردشگری مورد بررسی قرار گرفته است. پاسپورت‌های 45 کشور اعتبار حداقلی را دارد. قدرت پاسپورت آمریکایی نسبت به 2018 تنزل کرده است.
ژاپن و سنگاپور در سال 2019 در لیست کشورهای دارای قدرتمندترین پاسپورت قرار گرفتند. بر اساس بررسی‌های شرکت هنلی در یک دوره 18 ماهه کشورهای آسیایی به‌عنوان صاحبان قدرتمند گذرنامه در جهان شناخته شده‌اند. شاخص گذرنامه هنلی به‌عنوان یک منبع ارزشمند جهانی و یک منبع استاندارد برای دولت‌ها به رتبه‌بندی اعتبار پاسپورت‌های جهان می‌پردازد. این شاخص 199 پاسپورت و 227 مقصد گردشگری را بررسی می‌کند که با توجه به جایگاه برابر برخی کشورها، در این رده‌بندی 109 رتبه قرار گرفته است. فهرست گذرنامه هنلی، رتبه اعتباری کلیه گذرنامه‌های جهان را با توجه به تعداد مقصدی که دارندگان آنها می‌توانند بدون ویزای قبلی (توریست‌های معتبر) آنها به آنجا دسترسی پیدا کنند مورد سنجش قرار می‌دهد. این رتبه‌بندی براساس داده‌های انجمن بین‌المللی حمل‌و‌نقل هوایی (IATA)، بزرگ‌ترین بانک اطلاعاتی جهان در مورد اطلاعات گردشگری صورت گرفته است. این رتبه‌بندی براساس اینکه هر گذرنامه روی تعداد کل مقصدهایی که دارنده می‌تواند بدون ویزا در دسترس داشته باشد، بررسی می‌شود. به این معنی که اگر دارندگان پاسپورت قبل از عزیمت به کشوری نیاز به تایید دولت مقصد و دریافت ویزا نداشته باشند یا اینکه بتوانند هنگام ورود به مقصد ویزای سنتی یا الکترونیکی دریافت کنند نمره پاسپورت آنها عدد یک محسوب می‌شود. اما اگر دارنده پاسپورت کشوری قبل از سفر به کشور دیگر نیاز به این داشته باشد که ویزای سنتی یا الکترونیکی را با تایید دولت مقصد دریافت کند نمره پاسپورت آنها صفر خواهد بود.

کشورهای آسیایی با کاهش قدرت پاسپورت آمریکا و انگلیس برتری یافتند. با نزدیک شدن به سه ماه پایانی سال 2019، توریست‌های ژاپن و سنگاپور با امتیاز ورود به 189 کشور بدون ویزا یا ویزای هنگام ورود در صدر جدول رده‌بندی شاخص پاسپورت هنلی قرار گرفتند و آلمان که در سال 2018 در صدر قرار داشت در رده دوم در کنار کره جنوبی و فنلاند قرار گرفت و شهروندان این سه کشور می‌توانند به 187 مقصد خارجی در سراسر جهان بدون ویزا سفر کنند. فنلاند که سال گذشته در جایگاه سوم این رده‌بندی قرار داشت اکنون رتبه دوم این فهرست را به‌دست آورده که قدرت گذرنامه‌اش را مدیون سیاست درهای باز پاکستان است. دولت پاکستان به تازگی سیستم ویزای الکترونیکی (ETA) را راه‌اندازی کرده که به شهروندان بیش از 50 کشور از جمله فنلاند، ژاپن، مالت، اسپانیا، سوئیس و امارات‌متحده عربی در کنار انگلیس و ایالات‌متحده آمریکا اجازه دسترسی آزادتر را داده است.

دانمارک، ایتالیا و لوکزامبورگ مشترکا در رده سوم قرار گرفتند و هر کدام امتیاز ویزای ورود به 186 کشور را دارند. فرانسه و سوئد هم جایگاه چهارم را با 185 امتیاز کسب کردند. انگلیس و آمریکا با 183 امتیاز در جایگاه ششم قرار گرفتند که در واقع پایین‌ترین رتبه این دو کشور از سال 2010 تاکنون بوده و افت قابل‌توجهی نسبت به رتبه اول در سال 2014 داشته‌اند. براساس بررسی‌های 14 ساله شاخص هنلی، انگلیس همیشه یکی از پنج کشور برتر در اعتبار جهانی پاسپورت بوده اما با خروج آن از اتحادیه اروپا و برگزیت قدرت پاسپورت آن کاهش یافت. همچنین آمریکا با اعمال سیاست‌های سرسختانه مهاجرتی و ناسیونالیستی ترامپ، از 186 امتیاز در سال 2018، با کاهش 3 امتیاز در سال 2019، اکنون در رتبه ششم قرار گرفته است. افغانستان همچنان با 25 امتیاز در رتبه 109 جهان در رتبه آخر این فهرست باقی ماند.

در رده‌بندی پاسپورت‌های معتبر دنیا، پاسپورت ایران چند پله بالاتر از پاسپورت‌های سوریه، عراق، لیبی، یمن و سودان و افغانستان قرار دارد و در بین 109 کشور رتبه 101 را به خود اختصاص داده است. در سال 2018 ایران از بین 106 رتبه، جایگاه 98 را به‌دست آورده بود و هشت پله با آخرین کشور که عراق بود فاصله داشت که شهروندان ایرانی امکان سفر به 43 کشور بدون ویزا یا ویزای در مقصد را داشتند. در سال 2019، ایران از بین 109 رتبه، به همراه کره شمالی، بنگلادش، اریتره و لبنان در جایگاه 101 این رده‌بندی قرار گرفتند. شهروندان این پنج کشور امکان دسترسی آزاد به 39 کشور را دارند و برای سفر به 187 مقصد دیگر باید ویزا تهیه کنند.

بر اساس تحقیقات صورت‌گرفته، بین باز بودن ویزا (قدرت یا اعتبار پاسپورت) و اصلاحات رو به پیشرفت آن ارتباط مستقیمی وجود دارد؛ به این معنی که حتی در سفرهای کوتاه‌مدت که حدود 85 درصد سفرهای جهان را دربر می‌گیرد در یک کشور دموکرات با سیاست‌های باز دریافت ویزا رابطه مستقیمی با قدرت و اعتبار پاسپورت دارد و در مقابل کشورهایی که به سمت انزواگرایی و ملی‌گرایی افراطی پیش می‌روند از شرایط پذیرش ویزا در مقصد و اعتبار پاسپورت‌ها دور می‌شوند.

در رده‌بندی شاخص پاسپورت هنلی، شرایط ژئوپلیتیک و روابط با دیگر کشورها در میزان اعتبار پاسپورت‌ها تاثیرگذار است. آزاد بودن شرایط ویزا نه‌تنها در رشد اقتصادی بلکه برای بهبود و پیشرفت اجتماعی و سیاسی نیز پیش‌شرط اساسی محسوب می‌شود. برای کشورهای جهان به‌صورت فزاینده‌ای باز بودن ویزا برای پیشرفت اقتصادی و اجتماعی بسیار مهم تلقی می‌شود. افزایش قدرت پاسپورت و تحرک به کل جامعه جهانی برای کشورهای قدرتمند بسیار اثربخش است و کشورهایی که بیشترین سرمایه‌گذاری را داشته‌اند مواضع محکم‌تری در اختیار دارند. کشورهایی که دارای برنامه‌های سرمایه‌گذاری برای سفر شهروندان خود هستند بر فهرست اعتبار پاسپورت‌ها اثرگذار است و ارتباط مشابهی بین قدرت پاسپورت و پیشرفت اقتصادی و اجتماعی وجود دارد.کشورهای ثروتمند با کسب اعتبار بیشتر پاسپورت‌های خود منجر به گسترش و تغییراتی در تحرک جهانی شده‌اند. در کشورهای میزبان ورود مستقیم سرمایه‌های خارجی ارزش حاکمیتی و اجتماعی ایجاد و نقدینگی بدون بدهی را در اقتصاد این کشورها تزریق می‌کند و همچنین در بخش خصوصی هم به شکل سرمایه‌گذاری در شرکت‌های موجود، زیرساخت‌ها، راه‌اندازی املاک و مستغلات تاثیرگذار است.

شاخص پاسپورت هنلی همچنین رشد اعتبار پاسپورت‌ها را به لحاظ بیشترین صعود و سقوط آن طی سال‌های 2009 تا 2019 بررسی کرده است که براساس این آمار، امارات با 41 رده صعود و قرار گرفتن در رتبه 20 جهان نسبت به رتبه 61 در سال 2009، در صدر بیشترین جهش اعتباری پاسپورت قرار گرفت. نیجریه با 31 رده سقوط از رتبه 67 در سال 2009 و قرار گرفتن در رتبه 98 در سال 2019 به‌عنوان کشوری با بیشترین کاهش اعتبار پاسپورت در جهان معرفی شد.