به گزارش پایگاه خبری «عصر سفر» به نقل از دنیای اقتصاد، بر اساس این گزارش، در سال 2018 گذرنامه ایرانی که به شهروندان کشور امکان سفر بدون ویزا به 43 کشور دیگر در جهان را می‌دهد، در رتبه 98 فهرست جهانی قرار گرفته و این در حالی است که ایرانیان در سال 2017 امکان سفر بدون ویزا به 38 کشور جهان را داشتند اما با این وجود گذرنامه ایرانی در رده 95 جهانی قرار داشت. بنا بر داده‌های «شاخص گذرنامه هنلی»، در سال 2018 شهروندان ژاپنی با برخورداری از امکان سفر بدون ویزا به 180 کشور جهان دارای معتبرترین گذرنامه در جهان هستند و در میان مردم جهان محدودیت کمتری برای سفر به دیگر کشورها دارند. در رتبه دوم این فهرست سنگاپور قرار دارد که شهروندان آن می‌توانند بدون نیاز به اخذ ویزا به 179 کشور دیگر جهان سفر کنند. همچنین رتبه سوم نیز به‌طور مشترک به گذرنامه شهروندان آلمان، فرانسه و کره‌جنوبی اختصاص یافته که با در دست داشتن آن می‌توانند بدون محدودیت‌های مربوط به دریافت روادید به 178 کشور دیگر سفر کنند.

معیار اعتبار پاسپورت

موسسه «هنلی و شرکا» که در خروجی وب‌سایت خود «شاخص گذرنامه هنلی» را منتشر کرده، از سال 2006 اقدام به بررسی و رتبه‌بندی میزان اعتبار پاسپورت شهروندان کشورهای مختلف جهان می‌کند که مبنای محاسبات این شاخص تعداد کشورهایی است که شهروندان یک کشور می‌توانند بدون نیاز به دریافت ویزا به آنها سفر کنند. این موسسه که تمامی تغییرات در میزان اعتبار پاسپورت تمام کشورها در 13 سال گذشته را رصد کرده و به‌ثبت رسانده، داده‌های خود را از سازمان بین‌المللی ترابری هوایی (IATA) و با بهره‌گیری از تحقیقات گسترده مستقل و تفسیر کارشناسان صنعت سفر جمع‌آوری و فهرست خود را دائما به‌روز می‌کند.

«شاخص گذرنامه هنلی»، اعتبار پاسپورت صادرشده از 199 کشور یا سرزمین مجاز به‌صدور پاسپورت را در گزارش خود بررسی می‌کند و برآوردی از امکان سفر دارندگان این گذرنامه‌ها به 277 کشور و سرزمین در جهان ارائه می‌کند. این موسسه در محاسبه میزان اعتبار هر پاسپورت، به‌ازای هر کشوری که بتوان بدون ویزا با آن پاسپورت سفر کرد یک امتیاز لحاظ می‌کند. همچنین اگر دارنده گذرنامه بتواند ویزای خود را به‌محض ورود به کشور مقصد دریافت کند، یک امتیاز برای آن گذرنامه لحاظ می‌شود. از طرفی اگر برای یک گردشگر سفر به کشوری منوط به دریافت ویزا از سفارتخانه آن کشور باشد، امتیازی از جانب آن کشور برای گذرنامه شخص مسافر لحاظ نمی‌شود. همچنین این رتبه‌بندی تنها به بررسی و مقایسه گذرنامه شهروندان عادی می‌پردازد و اعتبار انواع دیگر گذرنامه‌ها همچون گذرنامه‌های دیپلماتیک در محاسبات مربوط به آن لحاظ نشده است.
بهترین‌ها و بدترین‌ها

در آخرین رده‌بندی موسسه هنلی، ژاپن در سال 2018 با پشت‌سر گذاشتن چند کشور به‌شکل محسوسی جایگاه خود را بهبود بخشیده و شهروندان آن با برخورداری از امکان سفر بدون ویزا به 190 کشور، صاحب معتبرترین گذرنامه در دنیا هستند. این درحالی است که پاسپورت ژاپنی در فهرست سال گذشته در رتبه پنجم جهانی قرار داشت و شهروندان این کشور امکان سفر بدون ویزا به 172 کشور جهان را داشتند. در رده دوم و در رقابتی تناتنگ با ژاپن، سنگاپور قرار دارد که با داشتن پاسپورت آن می‌توان با 189 کشور جهان سفر کرد. رقمی که در سال 2017 به‌تعداد 173 کشور بود و سنگاپور را در رده پنج جهانی قرار داده بود. اما تا پیش از به‌روزرسانی این فهرست در سال 2018، این کشور آلمان بود که اتباع آن از سال 2014 صاحب معتبرترین گذرنامه در دنیا بودند. آلمانی‌ها در این سال امکان سفر بدون ویزا به 174 کشور دیگر را داشتند که البته این رقم در سال 2015 به 173 کشور کاهش یافت. در ادامه و در سال‌های 2016 و 2017 نیز اتباع این کشور امکان سفر به 177 و 176 کشور دیگر را داشتند و شهروندان این کشور هم‌اکنون و در سال‌جاری میلادی می‌توانند بدون نیاز به‌ویزا به 188 کشور در جهان سفر کنند؛ به‌این ترتیب آلمانی‌ها در کنار اتباع فرانسه و کره‌جنوبی به‌طور مشترک صاحب سومین گذرنامه قدرتمند در دنیا محسوب می‌شوند.

همچنین در قعر این جدول نیز گذرنامه اتباع افغانستان و عراق قرار دارد که با داشتن آن تنها می‌توان به 30 کشور جهان بدون ویزا سفر کرد و به این ترتیب به‌طور مشترک در جایگاه 106 قرار دارند. اندکی بالاتر از این دو کشور و در جایگاه 105، دو کشور سوریه و سومالی قرار دارند که شهروندان آن از حق سفر بدون نیاز به اخذ روادید به 32 کشور دیگر در جهان برخوردار هستند. جایگاه 104 نیز به پاکستان اختصاص یافته که اتباع آن امکان سفر بدون محدودیت‌های اخذ ویزا به 33 کشور دیگر را دارند. اما نکته قابل‌توجه درخصوص فهرست 2018، افزایش نسبی امتیاز پاسپورت کشورها در مقایسه با سال‌های گذشته است و این افزایش نسبی به‌خصوص در صدر و قعر جدول مشاهده می‌شود. در میان کشورهایی که معتبرترین گذرنامه‌ها را دارند، امتیاز پاسپورت ژاپن، سنگاپور و آلمان به‌ترتیب به‌میزان 18، 16 و 12 کشور بهبود پیدا کرده است. همچنین در سال 2017 افغانستان درحالی به‌تنهایی در قعر این فهرست قرار داشت که اتباع آن تنها حق سفر به 24 کشور بدون نیاز به دریافت ویزا را داشتند. به‌این ترتیب برای کشورهای افغانستان، عراق، سوریه، سومالی و پاکستان نیز امتیاز گذرنامه‌ها به‌ترتیب به‌میزان 6، 3، 3، 2 و 5 کشور افزایش یافته و دیگر خبری از ریزش در امتیاز گذرنامه‌ها نبوده است؛ آماری امیدبخش که می‌تواند از افزایش نسبی آزادی سفر شهروندان کشورهای جهان در سال‌جاری خبر بدهد.
یک جهش اعجاب‌آور

اما رشد اعتبار گذرنامه اتباع یک کشور در بازه 13ساله فعالیت موسسه هنلی به میزانی بوده که موجب تعجب آن شده و در گزارش خود به افزایش پرشتاب گذرنامه این کشور اشاره کرده است. شهروندان امارات متحده عربی در حالی در سال 2006 تنها امکان سفر به 35 کشور بدون‌نیاز به اخذ روادید داشتند و از این حیث در رتبه 62 جهان قرار داشتند که اکنون و در سال 2018 این کشور به جایگاه 21 صعود کرده است و شهروندان آن با اختلافی خیره‌کننده نسبت به 13 سال پیش، امکان سفر بدون ویزا به 161 کشور دیگر در جهان را دارند؛ عملکردی که موجب شده شهروندان امارات متحده عربی صاحب قدرتمندترین گذرنامه در منطقه خاورمیانه باشند و بالاتر از کشورهای ترکیه، کویت، قطر و بحرین قرار بگیرند که شهروندان آن به‌ترتیب امکان سفر به 111 کشور، 93 کشور، 85 کشور و 81 کشور بدون نیاز به اخذ روادید دارند.
کم‌و‌کیف پاسپورت ایرانی

در فهرست امسال هرچند امتیاز پاسپورت ایران در مقایسه با سال 2017 افزایش پیدا کرده، اما میزان این افزایش به‌قدری نبوده که منجر به بهبود جایگاه ایران میان کشورهای جهان شود. بنا بر «شاخص گذرنامه هنلی» در سال 2018، شهروندان و گردشگران ایرانی امکان سفر به 43 کشور جهان را بدون‌نیاز به مراجعه به سفارت کشور مقصد پیش از سفر خود دارند که این رقم از افزایشی به‌میزان 6 کشور در مقایسه با سال 2017 خبر می‌دهد؛ اما با وجود این در این فهرست و در سال گذشته میلادی، ایران در رتبه 95 قرار داشت که اکنون جایگاه پاسپورت کشور به رده 98 جهانی تنزل پیدا کرده است. به‌موجب داده‌های این گزارش، شهروندان ایرانی هم‌اکنون امکان سفر بدون نیاز به مراجعه به سفارتخانه به کشورها و مناطق کامبوج، مالزی، مالدیو، نپال، سریلانکا، صربستان، ماکائو (واقع در چین)، بنین، تیمورشرقی، جزایر کیپ‌ورد، جزایر کومور، جیبوتی، گینه‌بیسائو، کنیا، ماداگاسکار، موریتانی، موزامبیک، رواندا، سیشل، سومالی، تانزانیا، توگو، اوگاندا، زیمبابوه، جزایر کوک، میکرونزی، نیووی، جزایر پالائو، ساموآ، توووالو، دومینیکن، هائیتی، بولیوی، اکوادور، ونزوئلا، ارمنستان، جمهوری آذربایجان، گرجستان، لبنان، عمان، قطر، سوریه و ترکیه را دارند که البته پس از انتشار این داده‌ها صربستان تصمیم به بازگرداندن الزام دریافت ویزا برای شهروندان ایرانی گرفت و اکنون خارج از این فهرست قرار دارد.