کوه گرفتگی یا کمبود اکسیژن در ارتفاعات چیست؟

سه شنبه ۰۸ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۲:۵۹:۰۰ 6 سال پیش

کوه نوردان بخوانند

کوه گرفتگی یا کمبود اکسیژن در ارتفاعات چیست؟

عصر سفر- در سفر به مناطق کوهستانی و گذران وقت در ارتفاعات، با رسیدن به بالای کوه، پس از چند ساعت احساس و تنگی نفس، سرگیجه، حالت تهوع و سردرد به سراغتان می آید. در این زمان شما دچار بیماری کوه گرفتگی یا ارتفاع زدگی شده اید.

سرویس : یادداشت

به گزارش پایگاه خبری «عصر سفر» ، این بیماری یکی از شایع‌ترین اتفاقاتی است که برای کوه‌نوردان یا افرادی که برای کسب تجربه جدید به ارتفاعات بالای 2000 تا 2500 متر سفر می کنند پیش می آید. علل و علائم این بیماری و همچنین انواع مختلف آن و در نهایت راه‌های پیشگیری و درمان آن در مطلب پیش رو بررسی شده است.
اکثر افراد در ارتفاعی از سطح دریا با غلظت اکسیژن در حدود 21 تا 22 درصد زندگی می کنند که برای زندگی و فعالیت‌های روزانه مناسب است، اما وقتی از سطح دریا فاصله می گیرندو به ارتفاعات می روند با اینکه غلظت اکسیژن با افزایش ارتفاع تغییری نمی کند ولی بر خلاف سطح دریا در هر بار تنفس (دم و بازدم) به خاطر کاهش فشار هوا، ریه‌ها مقدار کمتری اکسیژن جذب می کنند و به صورت ساده‌تر یک فرد در ارتفاعات تعداد مولکول‌های اکسیژن کمتری نسبت به سطح دریا دریافت می کند.
این اتفاق به مرور زمان باعث حالت‌های مختلفی در بدن شخص می شود. فرد دچار سرگیجه، سردرد و حالت تهوع می شود و در قفسه سینه  احساس سنگینی می کند، چشمانش سیاهی می رود، احساس بی حالی و خواب آلودگی به او دست داده، اختلال شنوایی پیدا می کند و در حالت حاد آن کاهش سطح هوشیاری، کما و در نهایت مرگ به سراغ کوهنورد می آید (البته در مواردی نادر به موردی حاد تبدیل می شود).
ذکر این نکته لازم است که علائم و میزان مقاومت به هیپوکسی یا کمبود اکسیژن خون با توجه به تفاوت‌های فیزیولوژی در هر فرد نسبت به دیگری کاملا متفاوت است، یعنی ممکن است برای یک نفر این علایم در ارتفاع 2000 متری ایجاد شود و فرد دیگری در ارتفاع 3000 متری و برای کوهنوردان حرفه‌ای که بدن با این شرایط کنار آمده ممکن است هیچ علائمی بروز پیدا نکند.
انواع کوه گرفتگی و راهکارهای پیشگیری و درمان آن:
ادم ریوی یا  HAPE
این نوع اِدم (تجمع و انتقال غیرطبیعی مایع میان‌بافتی و آب از پلاسمای خون به زیر پوست یا بخش‌های دیگری از بدن مثل ریه) خطرناک‌ترین حالتی است که ممکن است برای یک کوهنورد پیش بیاید. این حالت معمولا در 2 روز اول و در ارتفاعات زیر 2500 متر از سطح دریا بروز پیدا نمی کند، اما اگر شما به ارتفاع بالای 4000 متر صعود کنید و چند روزی  آنجا باشید ممکن است دچار خس خس سینه و تنگی نفس شده و عملکرد بدنتان محدود شود. در این حالت باید فرد سریعا به ارتفاعات پایین منتقل شود.

ادم مغزی یا HACE
این نوع ادم با جمع شدن مایع در مغز رخ داده و نسبت به ادم ریوی خفیف‌تر است و نشانه‌هایی مانند سرگیجه و کاهش هوشیاری دارد.

سندروم ارتفاع زدگی یا AMS
شایع‌ترین حالت کوه‌گرفتی که از نظر خطرناک بودن در پایین ترین سطح قرار می گیرد، زمانی رخ می دهد که شما بدون توجه به افزایش ارتفاع به صعود خود ادامه می دهید و به بدن این اجازه تطبیق با شرایط جدید را نمی دهید. علائم این حالت  بی اشتهایی، تهوع و سردرد است.
اگر شما در ابتدای مسیر به این علائم بی توجهی کنید در ادامه مسیر ممکن است به ادم مغزی و یا ادم ریوی مبتلا شوید. برای پیشگیری از مبتلا شدن به این مشکلات بهتر است با سرعت تغییر ارتفاع ندهید و بعد از بالا رفتن بین 12 تا 24 ساعت در همان ارتفاع باقی بمانید تا بدن با شرایط جدید فشار هوا کنار بیاید. خوردن دارو بدون دستور پزشک توصیه نمی شود ولی استفاده از قرص دگزامتازون قبل از شروع حرکت به سمت ارتفاعات می تواند از بروز علائم جلوگیری کند.